Rozporządzenie REACH (ang. Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) jest jednym z głównych instrumentów Unii Europejskiej, który został wprowadzony, aby zapewnić poprawę ochrony środowiska naturalnego oraz zdrowia ludzkiego przed zagrożeniami jakie mogą stwarzać chemikalia. Rozporządzenie zostało ustanowione 18 grudnia 2006r. i od tego czasu jego głównym celem są rejestracja, ocena, autoryzacja i ograniczanie stosowania chemikaliów w UE. REACH ustanawia obowiązek rejestracji wszystkich chemikaliów, które są produkowane lub importowane do UE w ilościach powyżej 1 ton na rok. Celem rejestracji jest zgromadzenie informacji na temat ich właściwości chemicznych, toksyczności i bezpieczeństwa stosowania danej substancji. Informacje te są następnie wykorzystywane do oceny ryzyka związanego z jej stosowaniem i do podejmowania działań zapobiegających negatywnemu wpływowi na środowisko i zdrowie ludzi. Autoryzacja jest udzielana na określony czas i może być cofnięta w przypadku, gdy zostaną ujawnione nowe informacje dotyczące potencjalnego zagrożenia. Dodatkowo wszyscy producenci i importerzy zobowiązani są do informowania konsumentów i przedsiębiorstw o potencjalnych zagrożeniach i sposobach bezpiecznego stosowania danych substancji chemicznych, w tym do przekazywania informacji dotyczących ich toksykologicznych i ekotoksykologicznych właściwości. Pozwala to na świadome wybory konsumenckie w zakresie kupowanych i stosowanych produktów. Jest to jeden z bardziej ambitnych i skomplikowanych programów regulacyjnych w UE, co wiąże się z koniecznością przetworzenia ogromnej ilości danych. Co więcej, wymaga on współpracy między producentami, importerami, dostawcami, użytkownikami i organami regulacyjnymi, co często wymaga wysiłku i wyzwań. Dzięki rozporządzeniu REACH Unia Europejska jest w stanie zapewnić, że chemikalia stosowane na jej terenie są odpowiednio przebadane i bezpiecznie, a informacje o tym są dostępne i przejrzyste dla wszystkich zainteresowanych stron.
Przed wprowadzeniem produktów na rynek, zarówno producenci, jak i importerzy muszą przeprowadzić odpowiednie badania, aby upewnić się, że produkty są bezpieczne i mogą być stosowane przez ludzi. Warto wspomnieć, że 30 listopada 2009 na mocy Rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 zostały także wprowadzone zapisy mówiące o zakazie testowania i wprowadzania do obrotu w Europejskim Obszarze Gospodarczym produktów kosmetycznych testowanych na zwierzętach, a także tych, które zawierają tego typu składniki w swojej recepturze. Zakaz ten w pełni obowiązuje już od 11 marca 2013r.
Badania kosmetyków zgodne z REACH bazują zatem na alternatywnych metodach z wykorzystaniem takich technologii, jak:
– in vitro (hodowle komórkowe, rekonstruowane modele tkanek)
– ex vivo (wyizolowane zwierzęce tkanki lub organy)
– in silico (symulacje komputerowe, modele matematyczne)
Zgodnie z aktualnymi przepisami produkty kosmetyczne, które trafiają na rynek muszą być bezpieczne dla konsumentów, a także powinny być wytwarzane zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP). Celem zapewnienia wszystkich stawianych przez regulacje prawne wymogów należy wykonać szereg badań potwierdzających spełnianie określonych norm. Wśród badań alternatywnych możemy wyróżnić testy sprawdzające działanie drażniące lub żrące skórę lub oczy, uczulające, cytotoksyczne, fototoksyczne, genotoksyczne czy mutagenne.
BADANIA CYTOTOKSYCZNOŚCI IN-VITRO
W kontekście dyrektywy REACH, informacje toksykologiczne są niezbędne do:
– określenia klasyfikacji i etykietowania produktu,
– wyciągnięcia wniosków co do jego trwałości, bioakumulacyjności i toksyczności,
– oceny potencjalnego zagrożenia dla zdrowia oraz bezpieczeństwa chemicznego,
– a także do określenia, czy są potrzebne dodatkowe działania kontrolne, aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowania produktu.
Celem badań cytotoksyczności jest ocena potencjalnego ryzyka dla zdrowia ludzi związanego z używaniem produktu, w szczególności z jego wpływem na komórki. Badania cytotoksyczności przeprowadza się za pomocą testów in vitro, w których hodowane komórki naraża się na działanie kosmetyku i ocenia jego wpływ na ich żywotność i morfologię. Jest to bardzo istotne badanie z punktu widzenia producentów, ponieważ pozwala ocenić potencjalne ryzyko dla zdrowia konsumentów i dostosować produkt tak, aby był dla nich w pełni bezpieczny. W JCI oferujemy badanie cytotoksyczności metodą jakościową – dyfuzji przez agar. Jest to screeningowa metoda badawcza odpowiednia dla materiałów o różnych formulacjach, kształtach, dla materiałów, które niekoniecznie są sterylne oraz w przypadkach gdy ilość materiału jest ograniczona.
W teście dyfuzji w agarze badany produkt jest analizowany pod kątem zawartości wymywalnych substancji, które mogą mieć potencjał cytotoksyczny. Agar chroni komórki przed uszkodzeniami mechanicznymi i umożliwia dyfuzję wszelkich chemikaliów, które można wypłukać z próbek. Komórki są następnie oceniane w celu określenia toksyczności próbek testem MTT, który uwidacznia aktywność enzymatyczną w żywych komórkach.
BADANIA DZIAŁANIA DRAŻNIĄCEGO
Działaniem drażniącym na skórę określa się wywołanie uszkodzenia przez daną substancję chemiczną trwającego krócej niż 4 godziny w miejscu bezpośredniego kontaktu substancji ze skórą, oczami lub błonami śluzowymi takimi, jak drogi oddechowe. Co więcej, substancje powodujące podrażnienie jedynie po powtarzającym się kontakcie nie są uważane za drażniące. W przypadku układu oddechowego, chemikalia mogą powodować reakcje podobne do podrażnienia skóry i oka, a także inne toksyczne reakcje związane z oddziaływaniem na układ nerwowy, takie jak kichanie, kaszel oraz inne reakcje układu oddechowego.
W przypadku badania działania drażniącego na skórę przeprowadza się go na modelu in-vitro za pomocą rekonstruowanego ludzkiego naskórka RHE (ang. Reconstructed Human Epidermis). Model ten jest wytworzony z ludzkich keratynocytów poddanych hodowli celem wytworzenia wysoce zróżnicowanej tkanki. Pozwala na testowanie wielu substancji i związków chemicznych w formie stałej, półstałej i ciekłej, a także rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie bez wykorzystania zwierząt laboratoryjnych. Efekt podrażnienia po aplikacji badanej próbki na powierzchnię tkanki i inkubacji przez określony czas objawia się poprzez wzrost efektu cytotoksyczności, który jest mierzony ilościowo za pomocą testu MTT. W warunkach in-vivo podrażnienie skóry u ludzi można zaobserwować jako zaczerwienienie i opuchnięcie w wyniku zwiększonej przepuszczalności komórek śródbłonka. Model ludzkiego naskórka, który jest używany do badań, nie jest unaczyniony, co uniemożliwia identyczną obserwację tego typu zmian. Z tego powodu, aby ocenić uszkodzenie komórek po nałożeniu substancji chemicznej, wykorzystuje się właśnie pomiary żywotności komórek.
Innym modelem, który jest używany do analizy produktów kosmetycznych jest rekonstruowany nabłonek przypominający ludzką rogówkę oka RHCE (ang. Reconstructed Human Cornea-like epithelium). Chemikalia po kontakcie z tkanką oka mogą powodować drażnienie lub uszkodzenie komórek, a nawet pogorszenie widzenia. Podrażnienie oka jest zjawiskiem, które powinno być w pełni odwracalne w ciągu 21 dni od kontaktu z substancją, w przeciwnym razie takie działanie jest klasyfikowane, jako poważne uszkodzenie.
Dzięki zastosowaniu badania za pomocą modelu rekonstruowanego ludzkiego naskórka RHE w przypadku oznaczania działania drażniącego na skórę (zgodnego z OECD TG 439) oraz modelu rekonstruowanego ludzkiego nabłonka oka w przypadku takiego działania na oko (zgodnie z OECD TG 492) mamy możliwość rozróżnienia i zaklasyfikowania badanej substancji jako „nie drażniącej”, co według GHS odpowiada oznaczeniu jej, jako „No Category”.
BADANIA DZIAŁANIA UCZULAJĄCEGO (IMMUNOTOKSYCZNEGO)
Kolejnym bardzo istotnym badaniem, który zgodnie z rozporządzeniem REACH jest wymagany przed wprowadzeniem jakiegokolwiek produktu kosmetycznego do obrotu jest badanie działania uczulającego wykonywane na ochotnikach (probantach). Najczęstszym problemem związanym z immunotoksycznością jest kontaktowe zapalenie skóry, które stanowi nawet 4% wszystkich konsultacji dermatologicznych. Produkty kosmetyczne składają się zazwyczaj z kilku lub kilkudziesięciu chemicznych składników, z których najczęściej powodujące taką reakcję są substancje nawilżające, barwniki, środki zapachowe oraz konserwanty. Ze względu na ich potencjalny negatywny wpływ na skórę, oczy, czy błony śluzowe ważne jest przeprowadzanie badań, które potwierdzą bezpieczeństwo ich stosowania. Substancja bądź produkt powodujący uczulenie może doprowadzić do reakcji alergicznej, która to zwykle nasila się po kolejnych aplikacjach i może objawiać się jako alergiczne zapalenie skóry, nieżyt nosa, czy nawet astma.
W Jagiellońskim Centrum Innowacji wszystkie badania wykonujemy w zgodzie z normą PN-EN ISO 9001:2015. Nasze laboratoria oferują bogatą ofertę badań dla branży kosmetycznej skierowaną zarówno do producentów kosmetyków, jak i dystrybutorów substancji i dodatków chemicznych.
Jeśli chcesz poznać pełen zakres oferowanych przez nas badań, skontaktuj się w tej sprawie z:
Kontakt w sprawie oferty:
K: +48 517 917 834
E: sales@jci.pl